Vanwege de Wet Verbetering Poortwachter zijn werkgevers verplicht om binnen zes weken na ziekmelding al een rapport te maken over wat er met een zieke medewerker gedaan zal worden om deze weer aan het werk te krijgen.
Lukt het niet dan moeten er na enige tijd zelfs plannen worden gemaakt om ander werk te vinden binnen hetzelfde bedrijf of mogelijk zelfs ergens anders. De patiënt wordt voortdurend onder druk gezet, met name door de arbo- of bedrijfsarts, om toch maar weer eens op het werk te verschijnen, al is het maar 10 minuten, of om tóch even wat e-mail te blijven lezen.
Vrijwel altijd wordt erop gehamerd dat er toch echt wel wat gedaan moet worden, en dat dit dan langzaam in enkele weken moet worden opgebouwd naar meer uren, meer taken, meer activiteit.
Deze methode van activatie en opbouwen wordt vaak ook door de huisarts, psycholoog of coach aanbevolen. “Ga nou niet helemaal niks doen, want anders keer je nooit meer terug op je werk,” is ook wat familie en vrienden vaak aanraden, of de patiënt denkt het zelf.
Zenuwstelsel
Al dit geactiveer is misschien goed als je een gebroken been hebt of een andere aandoening, maar bij burn-out is dit doorgaans geen goed idee.
Burn-out is een uitputtingssyndroom dat gevolg is van langdurige overbelasting. Je bent totaal uitgeput als je erin terecht komt. Je lichaam kán gewoon niet meer, en geestelijk kan je ook nergens meer tegen.
Je zenuwstelsel schiet enorm snel in de overspannen stand en je staat “strak van de adrenaline”. Veel burn-out patiënten weten dit niet, en voelen zich alleen maar rot. Wanneer de overspanning zeer ernstig is dan kan het zelfs gebeuren dat de uitputting of moeheid totaal niet wordt opgemerkt, en men kan zelfs zin hebben om van alles te doen. Het lúkt alleen niet meer.
Vooral wanneer de uitputting niet zo opvalt is er een zeer groot risico dat je de burn-out alleen maar erger maakt of op zijn minst het herstel tegenwerkt als je gaat activeren en opbouwen.
De meeste burn-out patiënten hebben langdurig in een dusdanig hoge versnelling geleefd, dat zij niet eens meer wéten hoe kalmte en rust aanvoelen. En dat terwijl kalmte, rust en slaap prioriteit nummer één moeten worden. De gemiddelde patiënt moet juist veel MINDER doen dan men denkt aan te kunnen.
Lichaam en zenuwstelsel zijn gewend aan deze geactiveerde stand en zullen door blijven gaan met “vechten-of-vluchten” reacties. Er komt geen recuperatie tot stand, en de uitputting blijft bestaan.
Activatie, aan de slag gaan, en de bekende “schop onder de kont” helpen totaal niet en duwen het zenuwstelsel alleen maar verder de verkeerde kant op: er zullen meer en meer stressreacties volgen en de uitputting neemt alleen maar toe.
Kalmte, rust en slaap
Wanneer niet volledig wordt ingezet op ontprikkelen, tot rust komen, deactiveren en slapen zal herstel van burn-out zeer moeilijk worden en eventueel zelfs onmogelijk. Het kan leiden tot chronische burn-out of zeer langdurig herstel. Patiënten die worden geactiveerd zullen verder uitgeput raken, meer klachten krijgen en langer in de burn-out blijven zitten dan nodig is, soms zelfs jaren lang.
Omdat je al jarenlang gewend bent in de hoge versnelling te opereren, moet je eigenlijk helemaal opnieuw aanleren wat rusten en niks doen nou eigenlijk is, en wat verveling is. Je moet juist gaan minderen, minderen, minderen en langzaam leren dat alles wat je nu nog doet eigenlijk nog steeds te veel is.
Ook al heb je je ziek gemeld, doe je de kinderen wat vaker naar de oppas en laat je het huishouden wat meer versloffen, je kan écht nog steeds minder en minder doen dan je eigenlijk denkt. Het kan maanden duren om te wennen aan het onthaasten en het rustig aan doen. Je kan zelfs beter helemáál tot stilstand komen. Pas dán kan het herstel van je burn-out goed van start gaan.
Werkgevers, (arbo-)artsen, het UWV, psychologen en coaches die onmiddellijk adviseren om te gaan activeren en opbouwen, veroorzaken doorgaans een averechts effect. Zeker in de eerste maanden moet je er niet eens aan dénken om meer taken, meer activiteiten of meer verantwoordelijkheden op je te nemen.
Alles moet in het teken staan van kalmte, rust en slaap. Zelfs “even 10 minuten” op je werk verschijnen of even je mail checken is absoluut af te raden.
Maar ook “leuke dingen doen”, gaan sporten en “dingen doen waar je energie van krijgt” zijn slechte adviezen. Je moet je nou juist eens volledig gaan richten op de andere kant: een lege agenda, geen verantwoordelijkheden en verplichtingen, geen activiteiten… niets doen.
Lichaam, geest en zenuwstelsel moeten volledig de kans krijgen om te herstellen, terug te keren naar normaal, en uit de turbo-stand te gaan. De chronische stressconditie moet worden opgeheven. Dat gebeurt niet met activatie en opbouw van activiteiten, dat gebeurt uitsluitend met deactivatie en afbouw.