Wie in een burn-out terecht komt zal aanvankelijk als een gek op zoek gaan naar oplossingen en genezing. Je wil er uit, zo snel mogelijk. Maar dit blijkt nog niet zo makkelijk te zijn. Al gauw ontdek je dat je huisarts eigenlijk zegt dat je gewoon moet afwachten. De praktijkondersteuner (POH) zegt dat in wezen ook, maar omdat je je heel erg slecht voelt wil men je wel doorverwijzen naar een psycholoog.
Dan kom je bij iemand die burn-out eigenlijk niet erkent; in de psychologie en psychiatrie bestaat een burn-out officieel niet. En bovendien: een burn-out is hoofdzakelijk een lichamelijke aandoening en niet een geestelijke. Je kan bij de psycholoog natuurlijk wel oude trauma’s en lopende stressfactoren verwerken en iets doen aan persoonlijkheidsproblematiek. Ook kan je ondersteund worden bij het omgaan met (en verloop van) je burn-out. Die dingen zijn écht belangrijk om te doen maar ze zorgen niet direct voor genezing van je lichamelijke klachten.
Behandeling
Je wil zo graag behandeld worden voor je burn-out maar dat blijkt eigenlijk niet te kunnen. Dan maar naar een burn-out coach. Die zeggen allemaal wat anders, en geen van allen hebben ze wetenschappelijke bewijzen dat hun methode werkt. Verzekeraars weigeren daarom dan ook om de coaching bij burn-out te vergoeden en je baas begint inmiddels te zeuren wanneer je nou weer eens terugkomt. Je kan dat niet beantwoorden.
Vervolgens begeef je je op het internet. fora, hulppagina’s. En je koopt boeken over burn-out en hoe je er uit komt. Je probeert van alles maar niets lijkt écht te helpen. Je lichaam blijft maar raar doen. Je begint in te zien dat er eigenlijk een heleboel onzin wordt geschreven over burn-out en je merkt dat al die “snelle herstel” methoden niet blijken te werken.
Je hoopt af en toe stiekem dat je eigenlijk een andere ziekte of aandoening hebt en helemaal geen burn-out. Je zoekt het internet af. Is het ME, CVS, Fybromyalgie? Vitaminetekorten? Je gaat misschien aan de medicijnen of supplementen. Al je kennissen weten wel een pilletje te noemen of een supplement dat je moet nemen want “dat helpt écht”. Maar ook daarvan blijk je niet beter te worden.
Je voelt je eenzaam en niet gehoord omdat je omgeving eigenlijk ook niet echt snapt wat een burn-out is en omdat er geen behandeling blijkt te bestaan. Je kan met een pilletje misschien wel weer een beetje werken, maar dat onderdrukt alleen maar de symptomen en je hebt niet het idee dat je burn-out er van over gaat.
Nou, dan maar sporten, yoga, meditatie, sauna’s, dansen, hobby’s, ademhalingstherapie, knuffeltherapie, lachtherapie, whatever-therapie. Cranio, hapto, fysio, naturo, chiro, moleculair gedoe, diëten, voedingsadvies. Massages, floating tanks, in de natuur zijn, met paarden of bomen praten, mindfulness. Het kost vaak veel geld en sommige dingen zijn best prettig, maar je geneest er niet van.
Maar wat helpt er dan wel? Genezing van je burn-out alléén plaats zal vinden als je de spanning in je lichaam kan wegnemen en daarbij extreem veel extra rust neemt.
Hiervoor zijn primair drie dingen nodig. Drie dingen waarvan je lichaam écht herstelt en daadwerkelijk terug gaat naar normaal. Waarvan je klachten écht verminderen. Dingen die je zelf kan doen en die geen geld kosten. Het gaat niet snel, het gaat zelfs zeer langzaam, maar het zijn de enige dingen die écht werken.
Deze drie dingen zijn: 1) aanvaarding, 2) huilen en 3) slapen.
1) Aanvaarding
Aanvaarden dat je in een burn-out zit en dat je nu van alles niet kan is moeilijk. Je begint met een gevecht. Een gevecht tegen de burn-out want je wil je niet zo rot voelen en je wil snel terug naar normaal. Je wil snel weer werken en leuke dingen doen. Maar deze strijdlustige houding levert uitsluitend teleurstellingen en stress op, dingen die je lichaam absoluut niet kan gebruiken.
Door lang in de vechtstand te staan wordt je burn-out alleen maar langduriger. Je moet eigenlijk stoppen met de strijd. Hoe eerder je stopt met de strijd, hoe eerder je beter bent. Dat is een vervelende tegenstrijdigheid. In de meeste gevechten in je leven kan je pas winnen als je harder gaat vechten of lang blijft doorvechten. Het gevecht met een burn-out win je pas als je stopt met vechten en aanvaardt dat je een burn-out hebt en dat je je rot voelt, van alles niet kan, en dat je niet meer de oude bent.
Aanvaarding is één van de moeilijkste dingen. Je moet je neerleggen bij je lichamelijke klachten en stoppen met Googelen naar oplossingen. Stoppen met het zoeken naar die snelle methode om van je burn-out af te komen. Stoppen met elke dag stilstaan bij welke rare klachten je nu weer hebt en wanneer het nou eindelijk eens weg gaat. En je moet aanvaarden dat je bij elke terugval weer opnieuw moet aanvaarden dat je er nog niet bent.
Vind je aanvaarding moeilijk? Praat er over met iemand die je kan helpen, zoals een vriend(in), psycholoog of schrijf er over in een dagboek. Een goede psycholoog weet dat je je burn-out moet aanvaarden in plaats van bestrijden, en helpt je bij dit proces.
2) Huilen
Huilen is nummer twee. Vaak gaat dit in het begin vrij makkelijk omdat je op het moment dat je instort huilend op je werk zit. Maar het huilen moet ook daarna door gaan. Huilen betekent niet per sé dat je verdrietig bent. Huilen betekent niet per sé dat je depressief bent. Huilen is een ontlading van stress en spanning, zowel geestelijk als lichamelijk. Vrouwen huilen makkelijker dan mannen, want nog steeds leren we onze kinderen “stil maar, stil maar” als er gehuild wordt, en dan bij jongetjes iets vaker dan bij meisjes.
Bij “troosten” denken we dat we een kind zo snel mogelijk stil moeten krijgen door het af te leiden of te zeggen dat het wel meevalt. Maar échte troost is: bevestigen dat het verdriet er mag zijn en het kind lekker in je armen laten uithuilen tot het klaar is. Het stopt vanzelf. Als volwassene heb je dit misschien al jaren niet meer gedaan. Het is nu tijd om uit te huilen.
Zoek muziek of films op waar je om huilt en ga huilen. Luister en kijk ze elke keer weer, tot je er niet meer van hoeft te huilen. Pak oude fotoalbums of brieven erbij en jank om vroeger, om je leven, om de mensen die er niet meer zijn. Praat met iemand over je trauma’s, vervelende gebeurtenissen, je woede, je haat. Wees niet bang, laat het er uit komen. Zeg hardop voor de spiegel dat je baas een klootzak is, hoe gestresst je werd van je werk, hoe je ouders of je ex je verneukt hebben, hoe kut je leven is. Het mag, laat het er allemaal ongenuanceerd uit komen.
Als je een burn-out hebt kan je soms makkelijker huilen om simpele dingen. Je vergeet een boodschappenlijstje, je zie een schattig oud vrouwtje, iemand zegt iets aardigs tegen je. Huil maar, huil het er uit. Houd dit niet tegen. Huil in de supermarkt, huil bij je partner. Huil om je kinderen en je ouders. Ze zijn allemaal lief maar ook super irritant. Huil om je vrienden en je collega’s en je werk. Huil om wat er niet meer is en huil om wat er gaat komen. Huil om je ergernissen en alles wat je klote vindt. Huil om je eigen foute(n) en je goede kanten. Huil om wat mooi is, een bloem, de zee, een gedicht, een boek, een tekening die je zelf maakte als kind. Huil om een oude liefde, je dagboek, een museum, kunst of een goed gesprek.
Neem er de tijd voor. Als je burn-out over is wordt het huilen vanzelf weer normaal. Het is nu tijd om te huilen. Dat is niet slecht of fout of eng. Het is enorm gezond om te huilen, en je lichaam zal net zolang huilen tot het genoeg is. Het kan zelfs gebeuren dat je bang wordt dat je nooit meer kan stoppen met huilen. Dat is goed en gezond en je zal écht vanzelf weer stoppen als het huilen klaar is.
Stop ook vooral met “sorry” zeggen als je gaat huilen waar iemand anders bij is. Er is geen enkele reden om te denken dat huilen slecht is. Je kan er een schorre stem of hoofdpijn van krijgen, dat is niet zo leuk. Maar die gaan ook vanzelf weer over als je klaar bent met huilen. Huil bij je partner, je baas, je buren. Ze zullen je misschien soms niet begrijpen, maar dat is niet erg. Huil in het bos, bij de zee, op een berg. Schreeuw het er uit, dat is lekker en goed voor je.
Behandelaars willen soms werken aan “emotieregulatie” omdat “je natuurlijk niet zomaar in een restaurant kan gaan huilen”. Gelul; je kan prima in een restaurant gaan huilen. Huilen is een gezonde, menselijke, natuurlijke manier om stress te ontladen en dit moet je nu niet langer tegenhouden.
Vind je huilen moeilijk? Wil je graag huilen maar komt er niks uit? Praat er over met iemand die je kan helpen, zoals een vriend(in) of psycholoog, of schrijf er over in een dagboek. Een goede psycholoog helpt je met het toestaan van huilen.
3) Slapen
Slapen is hetgeen waar je als eerste aan moet gaan werken als je een burn-out hebt. Dat is moeilijk, want in het begin heb je waarschijnlijk juist enorme slaapproblemen. Je ligt wakker, bent zenuwachtig in bed. Je kop gonst en je lichaam trilt. En als je dan uiteindelijk uitgeput in slaap valt ben je een uur later weer wakker en lig je de rest van de nacht naar het plafond te staren.
Maar vergeet werken, sporten, yoga, “leuke dingen doen” en therapieën en al die duizend andere dingen die je worden aangeraden door anderen. Rust nemen is wat je moet doen. Zorg voor goede slaaphygiëne, gooi je wekker weg en verwijder de TV én je mobiele telefoon uit je slaapkamer. Zorg voor een vast dag- en nachtritme en doe middagdutjes. En stop uiteraard met koffie en energydrinks. Stop ook met hard sporten of andere intensieve activiteiten. Ga langdurig niksen. Rust is wat je nodig hebt; verveling is goed.
Wees niet bang dat je je slaapritme verstoort of dat je moe wordt van te veel slapen. Dat geldt alleen voor gezonde mensen. Je ritme IS AL VERSTOORD door je burn-out, en je hebt nu zoveel mogelijk slaap nodig. Lukt het slapen niet, dan is op de bank liggen ook goed, zelfs als je niet in slaap valt. Kijk niet op je telefoon. Zet geen radio of TV aan maar laat jezelf met rust. Hoogstens een héél zacht muziekje als je je gedachten niet stil kan krijgen. Zonder reclames, zonder nieuws, zonder pratende mensen, alleen muziekjes, het liefst zonder vocalen en zonder beats.
Zonder slaap en éxtra slaap zal er nauwelijks herstel van je burn-out plaatsvinden. Als je opeens super lang kan slapen, bijvoorbeeld 12 uur per dag, wees dan niet bang dat dat slecht is of je ritme verstoort. Het is goed voor je. Het herstel vindt nu plaats. Vind je slapen moeilijk? Praat er over met iemand die je kan helpen, zoals een slaapcoach of arts. En vertrouw er op dat gewoon in stilte plat liggen zonder te slapen óók goed is. Als je daarnaast ook werkt aan aanvaarding en huilen, dan komt het slapen ook weer vanzelf.
Heb je écht zeer ernstige slaapproblemen dan kan tijdelijke inzet van slaapmiddelen je helpen. Maar neem ze niet te lang en niet elke nacht. Ga altijd naar de huisarts als je slaapmiddelen wil gaan gebruiken, ook al kies je voor middelen die je overal zo kan kopen.
Aanvaarding, huilen en slapen dus. Die drie dingen zorgen voor genezing van je burn-out. Alle andere tienduizend tips, therapieën en activiteiten zijn misschien wel leuk of lekker maar ze genezen je burn-out niet direct.