Zowel in de wetenschap als bij behandelaars en in de media worden meerdere verschillende definities gebruikt voor burn-out. Daar wordt je als patiënt helaas niet veel wijzer van.
Doorgaans wordt er gefocust op de geestelijke toestand van de patiënt, terwijl burn-out juist een lichamelijke aandoening is.
Uiteraard spelen geestelijke zaken een belangrijke rol bij het ontstaan van burn-out, en ook als gevolg van burn-out kan je te maken krijgen met psychische problemen. De burn-out zelf is echter géén psychische aandoening maar een logische lichamelijke reactie op uitputting en overbelasting.
Een burn-out is géén psychische aandoening
Het CBS hanteert sinds 2023 de term “psychische vermoeidheid” omdat de term “burn-out” volgens hen aan inflatie onderhevig is. Dit laatste is juist, het woord “burn-out” wordt helaas vaak onterecht gebruikt in de zin van “het niet meer zien zitten”.
Maar deze nieuwe term is een ernstige inschattingsfout over wat burn-out is. De vermoeidheid bij burn-out is helemaal niet psychisch maar lichamelijk en zit absoluut niet “tussen de oren”. Daarnaast is er vrijwel altijd sprake van veel méér symptomen dan alleen vermoeidheid.
Het Centrum voor Beroepsziekten plaatst burn-out in de categorie “Psychische aandoeningen”, ook al is er sprake van ontregeling van het lichaam en het centrale zenuwstelsel. Men slaat de plank twee keer mis, want men is óók van mening dat de oorzaak in het beroep of het werk moet liggen, wat helemaal niet zo hoeft te zijn.
In de GGZ wordt de DSM-classificering gebruikt en wordt burn-out een “Aanpassingsstoornis” genoemd. Hier worden echter alleen emotionele en gedragsmatige symptomen genoemd, terwijl burn-out patiënten een veelheid aan lichamelijke symptomen hebben. Het is niet meer van deze tijd om te denken dat de psychische klachten gescheiden zijn van de lichamelijke uitputting.
Huisartsen noteren regelmatig “depressie” in het dossier, terwijl een burn-out iets heel anders is dan een depressie, ondanks raakvlakken in de symptomen.
Al deze omschrijvingen dekken de lading dus niet en ontkennen het echte probleem: de totale uitputting van de patiënt, zowel lichamelijk als geestelijk. Dit is verwarrend voor zowel patiënt als behandelaar, en hierdoor wordt met grote regelmaat de verkeerde behandeling ingezet.
De Zweedse definitie
Zweden is momenteel het enige Europese land dat officieel een dekkende definitie hanteert voor burn-out: uitputtingssyndroom (in het Zweeds: Utmattningssyndrom). Volgens deze definitie is een burn-out méér dan een aanpassingsstoornis of geestelijke aangelegenheid.
Vanwege de uitputting komen óók cognitieve en psychische problemen voor én een veelheid aan lichamelijke klachten.
Ook op deze website hanteren wij deze Zweedse definitie; burn-out is immers een reactie van het lichaam op uitputting. Uitputting die ontstaan is door langdurige overbelasting, lichamelijk dan wel geestelijk.
Het is een syndroom omdat er allerlei verschillende lichamelijke en geestelijke problemen en symptomen kunnen ontstaan, die allemaal direct gevolg zijn van de uitputting.
Het maakt binnen deze definitie dus niet uit of het nou door je werk komt of door privé-omstandigheden. Het maakt ook niet uit of je jezelf lichamelijk hebt overbelast of geestelijk (of allebei).
Ook kunnen de lichamelijke symptomen langdurig doorgaan terwijl de psychische aspecten al lang zijn behandeld of opgelost, en andersom. Lichaam en zenuwstelsel zijn van slag en moeten volledig de kans krijgen om zich te herstellen.
Het is tijd om deze nieuwe definitie te gaan gebruiken, en afscheid te nemen van de oude ideeën en principes over burn-out. De focus zou moeten liggen op lichaam en zenuwstelsel, en niet alleen maar op de psychische gesteldheid. Onder andere het CSR-centrum doet dit al jaren, wij doen nu hieraan mee.